Is AI-gegenereerd werk kunst?

De discussie: Kunst of techniek?

Kunst is altijd een onderwerp van discussie geweest. Neem bijvoorbeeld het iconische kunstwerk van een banaan met ducttape op een muur. Is dat echt kunst? Voor sommigen is het antwoord een volmondig ‘ja’, want kunst draait vaak meer om de gedachte erachter dan om de technische uitvoering. Dit roept dezelfde vraag op over AI-gegenereerde kunst: kan iets dat door een algoritme is gemaakt, kunst zijn?

In 2023 won iemand in de Verenigde Staten een kunstwedstrijd met een prachtige afbeelding, die achteraf met AI was gegenereerd. Dit leidde tot ophef, maar de maker verdedigde zich door te stellen dat hij dagenlang had gewerkt aan het schrijven van de perfecte prompt. Volgens hem is dit ‘de nieuwe kunst’. Het proces van een AI aansturen en het fine-tunen van het resultaat vereist immers vaardigheid en verbeelding, twee pijlers van traditionele kunstvormen.

Kunst en technologie: Een herhaling van geschiedenis

Dit is niet de eerste keer dat een technologische innovatie het idee van kunst uitdaagt. Toen fotografie opkwam, werd het aanvankelijk met minachting bekeken door traditionele kunstenaars. Het werd als ‘te makkelijk’ beschouwd: je hoefde slechts op een knop te drukken. Tegenwoordig is fotografie breed geaccepteerd als kunstvorm, waarbij zelfs de meest eenvoudige snapshots een verhaal kunnen vertellen.

AI lijkt dezelfde weg te volgen. Waar fotografie afhankelijk is van het oog en de visie van de fotograaf, hangt AI-kunst af van de creativiteit en precisie van de prompt die de maker schrijft. Het idee en de verbeelding komen nog steeds van een mens, terwijl de techniek slechts het gereedschap is.

Wat is kunst?

De definitie van kunst is al eeuwenlang onderwerp van discussie. Wikipedia beschrijft kunst als “de bewuste creatie van iets moois of betekenisvols met behulp van vaardigheid en verbeelding.” Volgens deze definitie is AI-kunst absoluut een kunstvorm. Het schrijven van een effectieve prompt vereist vaardigheid en een hoge mate van verbeelding. Bovendien leidt het tot beelden die vaak mooi, betekenisvol of beide zijn.

Maar, zoals verder op dezelfde Wikipedia-pagina wordt opgemerkt: “Er bestaat geen algemeen geaccepteerde definitie van kunst. Wat wel en niet onder ‘kunst’ wordt verstaan is onderwerp van voortdurende discussie.” Dit benadrukt dat de vraag of AI-gegenereerd werk kunst is, uiteindelijk subjectief is. Voor de één is het kunst, voor de ander slechts een techniek.

Kunst in de IT-wereld

Met mijn achtergrond in IT durf ik zelfs te stellen dat het schrijven van software als een kunst gezien kan worden. Net zoals het schrijven van een AI-prompt vereist het vaardigheid, creativiteit en een diep begrip van de tools waarmee je werkt. Elke regel code kan bijdragen aan een groter, betekenisvol geheel – niet anders dan een penseelstreek op een doek.

Conclusie

De vraag “Is AI-gegenereerd werk kunst?” heeft geen eenvoudig antwoord. Het hangt af van hoe je kunst definieert en wat je waardeert in een creatief proces. Voor sommigen zal AI-kunst een inspirerende, vernieuwende kunstvorm zijn; voor anderen slechts een technische truc. Maar net zoals fotografie ooit zijn plek in de kunstwereld heeft verdiend, lijkt het onvermijdelijk dat AI-kunst ook wordt geaccepteerd als een nieuwe, creatieve vorm van expressie.